Wydatki warte zachodu zwłaszcza w CIT estońskim

Ryczałt od dochodów spółek, tzw. CIT estoński, jest pobierany m.in. od wysokości wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Brak definicji legalnej czy też przykładowego katalogu wydatków powoduje wiele wątpliwości co do kwalifikacji wydatków ponoszonych przez spółkę. Tym samym rośnie liczba zapytań do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnych interpretacji w tej materii, jednakże stanowisko organów jest niejednokrotnie zaskakujące, niespójne i budzi wiele kontrowersji.

 

Przewodnik Ministerstwa Finansów

Pomocnym drogowskazem dla spółek miał być wydany przez Ministerstwo Finansów Przewodnik do Ryczałtu od dochodów spółek z dnia 23 grudnia 2021 r., gdzie wskazano, iż „w szczególności dla oceny dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, znaczenie może mieć rozumienie wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów w kontekście art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ustawy o CIT ”.

Zdaje się, że niniejsze podobieństwo w ocenie Ministerstwa Finansów wynikało z celowości „wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą” i „wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów”, czyli osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Niemniej jednak taka wykładnia byłaby nieuzasadniona i profiskalna co słusznie zauważyły sądy administracyjne.

Problematyczne wydatki

Trafnie wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w Wyroku z dnia 8 grudnia 2022 r. o sygn. akt I SA/Go 333/22 o różnicy pomiędzy powyższymi pojęciami:

Wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów to wydatki, które nie są poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, np. wydatki na reprezentację. Wydatki te, mimo iż są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą nie są jednak wydatkami stanowiącymi koszty uzyskania przychodów. Natomiast wydatkami niezwiązanymi z prowadzoną działalnością gospodarczą będą takie, które w ogóle nie mają związku z prowadzoną działalnością, ponieważ pozostają poza jej zakresem”.

Zastosowana wykładnia literalna sugeruje, że Przewodnik do Ryczałtu od dochodów spółek, przynajmniej w części dotyczącej wydatków niezwiązanych z prowadzoną działalnością, powinien odejść do lamusa. Bez dłuższej chwili refleksji trudno wskazać przykładowe wydatki spółki, które ogólnie nie mają związku z prowadzoną przez nie działalnością. Natomiast to zadanie o wiele łatwiej przychodzi organom podatkowym, w szczególności w przypadku wydatków tj. prezenty czy wydatki na reprezentację, które zostały wymienione w Przewodniku jako dochód z tytułu ukrytych zysków.

Szare obszary interpretacji

Do tych samych wydatków należą darowizny, jednakże niektóre z nich niewątpliwie można zakwalifikować jako strice związane z prowadzoną działalnością, np. w ramach stosowanej przez spółkę polityki CSR (corporate social responsibility). Organy podatkowe „czują” ten związek i wydają pozytywne interpretacje wbrew Przewodnikowi.

W wydanych pozytywnych interpretacjach w zakresie kwalifikacji darowizn jako wydatków związanych z działalnością gospodarczą spółki powoływały się na istnienie pośredniego związku między ponoszonymi wydatkami na działalność charytatywną i przychodem spółki – tj. kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy oraz wzrost zainteresowania inwestorów (0111-KDIB2-1.4010.416.2023.1.DD). Niemniej jednak we wcześniej wydawanych interpretacjach takie uzasadnienie nie przekonywało organy podatkowe.

Podsumowując, podejście sądów administracyjnych do omawianego problemu napawa lekkim optymizmem, zaś utrwalająca się linia orzecznicza przekłada się na zmianę stanowiska organów podatkowych na korzystniejsze dla samych podatników. Niewątpliwe przełoży się ono również na większe zainteresowanie wyborem tej formy opodatkowania w związku z możliwością zaliczania szerszej gamy wydatków, które nie będą podlegać opodatkowaniu ryczałtem.