Notice: Trying to get property 'taxonomy' of non-object in /home/szip/ftp/domeny/kancelaria-szip.pl/wp-content/plugins/wordpress-seo/src/helpers/current-page-helper.php on line 474

Notice: Undefined property: WP_Error::$taxonomy in /home/szip/ftp/domeny/kancelaria-szip.pl/wp-content/plugins/wordpress-seo/src/presentations/indexable-term-archive-presentation.php on line 152

Notice: Undefined property: WP_Error::$taxonomy in /home/szip/ftp/domeny/kancelaria-szip.pl/wp-content/plugins/wordpress-seo/src/presentations/indexable-term-archive-presentation.php on line 211

Notice: Undefined property: WP_Error::$taxonomy in /home/szip/ftp/domeny/kancelaria-szip.pl/wp-content/plugins/wordpress-seo/src/builders/indexable-hierarchy-builder.php on line 326

Notice: Undefined property: WP_Error::$parent in /home/szip/ftp/domeny/kancelaria-szip.pl/wp-content/plugins/wordpress-seo/src/builders/indexable-hierarchy-builder.php on line 328

Klastry energii w nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii

Zielona energia, rozumiana jako energia elektryczna produkowana z odnawialnych źródeł energii (OZE), staje się coraz częstszym tematem rozmów. Wydaje się, że jest to nieuniknionym pokłosiem postępu technicznego, eksploatowania złóż kopalnych oraz wyczerpywania się formuły scentralizowanej energetyki opartej o elektrownie dużych mocy. Zdecydowanym atutem OZE jest także ich bezemisyjność oraz niewyczerpalność.

 

Założenia projektu

Zmiany zdaje się dostrzegać także ustawodawca, bowiem 8 maja do Sejmu został skierowany rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten ma w pełni implementować dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz. Urz. UE nr L 328, z 21.12.2018 r.).

Projekt normuje wiele istotnych obszarów, niejednokrotnie rozwiewających normatywne wątpliwości praktyczne, w tym kwestii:

  • biometanu, istotnie przybliżając Polskę do osiągnięcia celów klimatycznych, do których osiągnięcia zobowiązana jest w ramach członkowska w Unii Europejskiej,
  • partnerskiego handlu energią „peer to peer”, sprzedaży nadwyżek wytworzonej energii odnawialnej przez prosumentów,
  • zwiększenia roli OZE w ciepłownictwie i chłodnictwie, zapewniając pierwszeństwo zakupu ciepła ze źródeł odnawialnych i instalacji termicznego przekształcania odpadów w celu wypromowania i zainteresowania ekologicznymi dostawami ciepła,
  • hybdrydowych instalacji OZE.

Klastry energii – czym są?

Wśród ekspertów, największe kontrowersje budzi unormowanie klastra energii – czyli porozumienia lokalnych podmiotów zajmujących się wytwarzaniem, konsumpcją, magazynowaniem, a także sprzedażą m.in. energii elektrycznej oraz paliw.

Projekt przede wszystkim ustanawia obowiązkowy udział jednostki samorządu terytorialnego w porozumieniu, którym w istocie jest klaster energii, narzucając mu obligatoryjną formę pisemną. Pozostając w temacie porozumienia, art. 38aa projektu szczegółowo je normuje, wskazując m.in. elementy obligatoryjne. Porozumienie będzie musiało zawierać prawa i obowiązki stron, zakres przedmiotowy współpracy w ramach klastra, określenie koordynatora oraz jego kompetencji, czy też terytorialny i sieciowy obszar działalności ze wskazaniem punktów poboru energii. Co jednak istotne, obowiązywać mają ograniczenia terytorialne (obszar jednego powiatu lub pięciu sąsiadujących ze sobą gmin) i mocowe (napięcie znamionowe niższe niż 110 kV).

Do aktualnych obowiązków koordynatora dodano sporządzanie rocznych sprawozdań zawierających ilość wytworzonej energii, w tym ilość energii wytworzonej z OZE, łączną moc zainstalowanych instalacji należących do członków i informację o zawartych i rozwiązanych umowach obszaru ograniczania obciążenia szczytowego między koordynatorem a właściwym OSD. Sprawozdanie składa się na ręce Prezesa URE w terminie do 30 czerwca roku następującego po roku, którego ono dotyczy. Prezes URE również otrzymał wiele kompetencji, a to z uwagi na utworzenie jawnego rejestru klastrów energii, prowadzonego właśnie przez Prezesa URE w postaci elektronicznej.

Istotne zmiany dotkną także kwestii rozliczeń. Projekt przewiduje zwolnienie z opłaty OZE oraz opłaty kogeneracyjnej do 31 grudnia 2029 r. w odniesieniu do ilości energii elektrycznej wytworzonej z OZE przez członków klastra, wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej, a następnie pobranej z tej sieci w celu jej zużycia przez tychże członków. Nadto, wytworzenie i wykorzystywanie energii z OZE przez członków klastra uprawnia ich do niższych opłat za świadczenie usługi dystrybucji, a energia jest zwolniona z podwójnego opodatkowania akcyzą.

Krytyka wobec projektu

Regulacja klastrów energii zebrała jednak wiele krytycznych głosów. Krajowa Izba Klastrów Energii i Odnawialnych Źródeł Energii wskazuje, że wprowadzenie obowiązkowego udziału JST znacząco ogranicza zakres działalności klastrów. W dyskursie podnosi się potrzebę zachowania większej swobody w doborze swoich członków. Nadto, postulaty obejmują także doprecyzowanie zasad partnerskiego handlu energią i założeń obszaru ograniczania obciążeń szczytowych, w tym zasad rozliczeń, bowiem projektowane zmiany nie odpowiadają na zgłaszane potrzeby klastrów.  Podkreśla się, że w nowym brzmieniu ustawy, faktyczny wymiar zachęty do założenia klastra jest znikomy. I w istocie, na ten moment nie są przewidziane rządowe dofinansowania stricte dedykowane klastrom energii.

 

Z projektem oraz uzasadnieniem można zapoznać się tutaj.

Świadectwa charakterystyki energetycznej budynku – nowe przepisy już od kwietnia

28 kwietnia 2023 roku wejdą w życie nowe przepisy dotyczące zasad sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku. Obowiązek sporządzania świadectwa obciąży właścicieli i zarządców nieruchomości- również w związku z zawieraniem umów najmu.

 

Nowe obowiązki właściciel i zarządców budynku

Nowe regulacje wejdą w życie mocą ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy – Prawo budowlane (Dz. U. 2022 r. poz. 2206 z późn. zm.). Właściciel albo zarządca budynku lub jego części będzie zobowiązany przekazać nabywcy lub najemcy świadectwo charakterystyki energetycznej budynku lub lokalu, którego dotyczyć będzie umowa sprzedaży lub umowa najmu. Powyższe odnosić się będzie zarówno do lokali/budynków stanowiących przedmiot odrębnej własności, jak też spółdzielczych własnościowych praw do lokalu.

Świadectwo charakterystyki energetycznej zawiera:

  • dane identyfikacyjne budynku lub jego części;
  • charakterystykę energetyczną budynku lub części budynku;
  • zalecenia określające zakres i rodzaj robót budowlano-instalacyjnych, które poprawią charakterystykę energetyczną budynku lub jego części.

Nowe przepisy wymagać będą przedstawienia świadectwa przy sporządzeniu aktu notarialnego umowy zbycia prawa własności albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Podobnie przy zawarciu umowy najmu, wynajmujący będzie zobligowany do przekazania najemcy takiego świadectwa. Obowiązek nie obciąży wynajmujących, których umowy najmu obowiązywały przed wejściem w życie nowelizacji.

Właściciel/zarządca budynku lub części budynku oraz osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu albo spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, przekazywać będą odpowiednio nabywcy albo najemcy:

  • oryginał świadectwa charakterystyki energetycznej – przy sporządzeniu aktu notarialnego umowy zbycia prawa własności albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
  • kopię świadectwa charakterystyki energetycznej, które przekazano w postaci papierowej, albo wydruk świadectwa charakterystyki energetycznej, które przekazano w postaci elektronicznej – przy zawarciu umowy najmu.

Brak możliwości zrzeczenia

Co ważne, nie będzie możliwe zrzeczenie się prawa do otrzymania świadectwa charakterystyki energetycznej – w formie oryginału, wydruku, czy też kopii, w zależności od tego jaka wersja będzie w danych okolicznościach wymagana. Niezależnie zatem od tego, czy nabywca lub najemca będą zainteresowani poznaniem charakterystyki energetycznej obiektu, obowiązkowe będzie sporządzenie dokumentu oraz jego przekazanie podczas zawierania umowy. Jeśli świadectwo już zostało sporządzone, dane w nim zamieszczone, w tym roczne zapotrzebowanie na energię obiektu, będą umieszczane w ogłoszeniach o sprzedaży lub najmie nieruchomości.

Co z nowymi budynkami?

Ustawa nie przewiduje obowiązku sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej dla istniejących budynków lub ich części (lokali). Natomiast w przypadku nowo wybudowanego budynku, od 28 kwietnia 2023 r. świadectwo energetyczne dołączane będzie do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub do wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie.

Właściciel lub zarządca budynku o powierzchni użytkowej przekraczającej 500 m2, w którym są świadczone usługi dla ludności, będzie zobowiązany do umieszczenia w nim w widocznym miejscu kopii świadectwa charakterystyki energetycznej, które przekazano w postaci papierowej, albo jego wydruk, jeśli przekazano je w postaci elektronicznej, z wyłączeniem zaleceń zawartych w tym świadectwie, o ile dla określonego budynku zostało świadectwo charakterystyki energetycznej sporządzone.

Jakie konsekwencje za brak przekazania świadectwa?

Ustawa zastrzega karę grzywny za brak przekazania świadectwa charakterystyki energetycznej. Taki czyn będzie stanowił wykroczenie, a sprawa będzie rozpoznawana na podstawie przepisów kodeksu o postępowaniu w sprawach o wykroczenia. Notariusz podczas transakcji sprzedaży będzie odnotowywać w akcie notarialnym przekazanie nabywcy świadectwa charakterystyki energetycznej. W przypadku nieprzekazania, notariusz pouczy zbywcę o takim obowiązku oraz o karze grzywny za jego niewykonanie.

Rejestr i ważność świadectwa

Świadectwo charakterystyki energetycznej jest ważne przez 10 lat od dnia jego sporządzenia, chyba że w wyniku przeprowadzonych robót budowlano-instalacyjnych zmianie uległa charakterystyka energetyczna budynku lub części budynku. Świadectwa oraz wykaz osób uprawnionych do ich sporządzania będą zamieszczane w centralnym rejestrze, dostępnym TUTAJ.

Czemu służą zmiany?

Zmiany w przepisach mają na celu poszerzanie świadomości ekologicznej społeczeństwa. Informacje zawarte w świadectwie obrazują bowiem orientacyjne koszty utrzymania budynku (lub jego części), związane z zapotrzebowaniem na energię, między innymi poprzez wskazanie, czy budynek jest energooszczędny, czy też nie. Nabywca lub najemca będzie mógł w ten sposób oszacować przybliżone koszty eksploatacji lokalu lub budynku. Na podstawie dokumentu możliwa będzie również weryfikacja oferowanej ceny sprzedaży lub wysokości oczekiwanego przez wynajmującego czynszu najmu.

Ostatni dzwonek na skorzystanie z rekompensat z tytułu zamrożenia cen energii elektrycznej

Ustawa[1], która weszła w życie 29 czerwca 2019 r. znowelizowała ustawę z 28 grudnia 2018 roku o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, ustawę o efektywności energetycznej oraz ustawę o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. Jej przepisy przewidują zamrożenie stawek cen prądu w stosunku do wszystkich odbiorców końcowych w I półroczu 2019 r. w wysokości cen stosowanych 31 grudnia 2018 r., nie wyższej niż ceny i stawki stosowane do 30 czerwca 2018 r.

Same zasady naliczania rekompensat, które siłą rzeczy będą działać wstecz, określa rozporządzenie wykonawcze do ustawy – to zostało podpisane 19 lipca 2019 r.

Tymczasem w II półroczu, a więc począwszy od 1 lipca 2019 r., zamrożenie cen prądu z poziomu obowiązującego 30 czerwca 2018 r. dotyczyć ma już jedynie:

  • mikro i małych przedsiębiorców,
  • szpitali,
  • jednostek sektora finansów publicznych oraz
  • innych państwowych jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej.

Pozostałe podmioty, zamiast rekompensat – mogą zostać objęte pomocą publiczną de minimis. Polegać ma ona na wypłacie dofinansowania z tytułu wzrostu cen energii elektrycznej za okres od 1 lipca 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. W praktyce oznacza to, że inni niż ww. odbiorcy, a więc    w szczególności średni i duzi przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dopłatę do każdej kupionej i zużytej w drugiej połowie 2019 r., ilości energii do kwoty 200 tys. euro w ciągu 3 lat podatkowych, czyli w takiej wysokości, w jakiej nie skorzystali z pomocy de minimis w ciągu ostatnich 3 lat.

 

Zamrożenie cen, ale z mocą wsteczną

Warto podkreślić, iż z uwagi na długi tryb procedowania nad ustawą, stawki cen ustalone zostały na poziomie z 2018 r., a więc sprzed uchwalenia ustawy. W tym okresie ceny dostaw energii elektrycznej znacząco wzrosły. Oznacza to, iż w praktyce przedsiębiorcy korzystający z zamrożenia cen najwcześniej w drugiej połowie 2019 r. odczują finansowo powrót do poprzednio obowiązujących stawek w postaci tzw. „kwoty różnicy ceny”, o której mowa w ustawie. Stanowić ma ona kwotę służącą pokryciu różnicy kosztem nabycia energii przez tego odbiorcę końcowego, zużytej w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2019 r., a kosztem jej nabycia w czerwcu 2018 r.

Jak ocenia Ministerstwo Energii, wypłaty rekompensat ruszyć mają we wrześniu i potrwać do końca października lub połowy listopada 2019 r.

 

Konieczne oświadczenie o prawie do rekompensaty

Co istotne z punktu widzenia beneficjentów nowej regulacji, a co nie spotyka się dużym rozgłosem w informacji publicznej, otrzymanie rekompensaty wymaga uprzedniego złożenia przez zainteresowany podmiot oświadczenia o posiadaniu uprawnienia do niej – w terminie do 27 lipca 2019 r. Zmiana statusu uprawniającego do otrzymania rekompensaty powodować będzie natomiast konieczność poinformowania o tym fakcie dostawcę energii w terminie 14 dni od tego zdarzenia.

Brak złożenia oświadczenia przedsiębiorcy energetycznemu powodować będzie objęcie stawką cen energii obowiązującą w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2019 r.

 

Wnioski o pomoc de minimis do czerwca 2020 r.

Tymczasem podmioty uprawnione do pomocy de minimis będą mogły do 30 czerwca 2020 r. zwrócić się do Zarządcy Rozliczeń Cen S.A. z wnioskiem o wypłatę dofinansowania za okres od 1 lipca do 31 grudnia 2019 r. Wnioski – wraz z oświadczeniem dotyczącym nieprzekroczenia progu pomocy de minimis składać będzie się za okres kwartału kalendarzowego, za pośrednictwem elektronicznego formularza na platformie utworzonej w tym celu przez Zarządcę Rozliczeń Cen S.A.

Co istotne, ustawa szczegółowo wymienia, jakie podmioty – z uwagi na przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej – nie mogą ubiegać się o dozwoloną pomoc publiczną. Są to przede wszystkim przedsiębiorstwa sektora wydobywczego, chemicznego, metalurgicznego, a także produkcji odzieży oraz papieru.

 

Jak widać znowelizowane przepisy nie przewidują automatycznego powrotu do obowiązujących w I. półroczu 2018 r. stawek cen energii. Wymagają w tym zakresie aktywności ze strony potencjalnych beneficjentów, stanowiących de facto ok 98% odbiorców końcowych. Chcąc, bowiem choć w części zrekompensować w swym budżecie skutki postępujących podwyżek cen dostaw prądu, złożyć muszą stosowne oświadczenia w nieprzekraczalnych, wytyczonych przez ustawę terminach.

 

 

[1] Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, ustawę o efektywności energetycznej oraz ustawę o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1210).

Rewolucja dotycząca możliwości wyboru przez poszkodowanego sposobu naprawienia szkody tylko dla nowych szkód górniczych

Pod koniec listopada 2013 r. Sąd Najwyższy wydał uchwałę (sygn. akt: III CZP 75/13) zgodnie z którą wskazał, iż w przypadku jeśli zdarzenie powodujące  szkodę (czyli ruch zakładu górniczego ), jak również i sama  szkoda powstała  przed 1 stycznia 2012 r. stosuje się przepisy ustawy z 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze. Taki stan rzeczy Sąd Najwyższy potwierdził w orzeczeniu z dnia 24.01.2014 r. (sygn. akt: V CSK  93/13). Na marginesie wskazuję, iż „stare prawo geologiczne i górnicze” nakazywało w pierwszej kolejności przywrócenie stanu poprzedniego i wykonanie napraw, a dopiero jeśli okazałoby się to niemożliwe albo koszty przywrócenia do stanu poprzedniego rażąco przekraczałaby wielkość poniesionej szkody, naprawienie szkody następowało przez zapłatę odszkodowania. Wraz z wejściem w życie tzw.  nowego prawa geologiczno – górniczego wprowadzonego ustawą obowiązującą od 1 stycznia 2012 r. Ustawodawca przyznał poszkodowanemu prawo wyboru sposobu naprawienia szkody. I tak poszkodowany może żądać naprawienia szkody poprzez wykonanie np. remontu, rektyfikacji,   lub ma prawo żądać odszkodowania. Z doświadczenia mogę potwierdzić, iż pojawiły się już pierwsze żądania wypłaty odszkodowania za powstałe szkody górnicze powstałe przed wejściem w życie nowej Ustawy. Zilustrujmy znaczenie w/w orzeczeń Sądu Najwyższego  następującym przykładem.  Szkoda  w postaci przechyłu budynku powstała w wyniku ruchu zakładu górniczego na przełomie 2010 i 2011 r. Właściciel nieruchomości (poszkodowany) pod koniec 2012 r.  zwrócił się do zakładu górniczego z wnioskiem o naprawę szkody górniczej poprzez zapłatę odszkodowania w wys. 400.000,00 zł.  Zakład górniczy odmówił naprawienia szkody poprzez wypłatę odszkodowania i zaproponował wykonanie naprawy budynku.  Poszkodowany skierował sprawę na drogę sądową, podtrzymując żądanie wypłaty na jego rzecz odszkodowania. W świetle w/w Uchwały w przypadku ustalenia przez Sąd, iż jest możliwe wykonanie napraw oraz,  iż jest ono ekonomicznie uzasadnione, pierwszeństwo będzie  mieć obowiązek wykonywania naprawy budynku przez zakład górniczy, gdyż szkoda powstała w momencie obowiązywania prawa geologiczno – górniczego z 1994 r. Tym samym jeśli poszkodowany w toku procesu nie zmodyfikowałby swojego  roszczenia – sąd winien oddalić powództwo. Oczywiście są sytuacje, w których poszkodowany może żądać od razu odszkodowania, ale w takim przypadku musi zaistnieć jedna z przesłanek tj.: 1)      Szkoda powstała już po wejściu w życie nowego prawa geologiczno – górniczego albo, 2)      Przywrócenie stanu poprzedniego nie jest możliwe albo, 3)      Przywrócenie stanu poprzedniego jest ekonomicznie nieuzasadnione. Tym samym rewolucyjne, szczególnie dla zakładów górniczych, zmiany w prawie geologiczno – górniczym są na razie bombą z opóźnionym zapłonem, gdyż dopiero w najbliższych miesiącach i latach będzie możliwe skorzystanie przez poszkodowanych z możliwości dokonania wyboru sposobu naprawienia szkody w ich własności.